Szerokość geograficzna jest po prawej i lewej stronie mapy. 1 minuta kątowa (ale tylko w przypadku szerokości geograficznej!) to 1 mila morska.
Pozycja Obserwowana
Zidentyfikowane 2 punkty:
Z kompasu odczytujemy azymut (kąt między północą a punktem, który obserwujemy), np. 210 stopni, tj. południowy zachód. Bierzemy trójkąt nawigacyjny, środek przeciwprostokątnej przykładamy do południka; obracamy trójkąt tak, żeby linia południka wskazywała na zmierzony azymut. Za pomoca linijki albo drugiego trójkąta przenosimy namiar na punkt na mapie, który zaobserwowaliśmy. Mając 2 punkty, wyznaczamy dwie linie - ich punkt przecięcia to punkt w którym jesteśmy.
Zidentyfikowany 1 punkt:
- Odczytujemy kąt między jachtem a światłem latarni. Urządzenie: sekstans. Mając wysokość latarni liczymy odległość od latarni. Używamy przenośnik nawigacyjny (aka cyrkiel) do zaznaczenia odległości od latarni. Ale można tego użyć tylko krótko po wschodzie lub krótko przed zachodem słońca, bo wtedy widać światło latarni oraz horyzont.
- Używamy sonaru do odczytania głębokości. Na mapie zaznaczone są izobaty (linie w jednakową głębokością), więc możemy w przybliżeniu określić punkt w którym jesteśmy.
- Metoda z dwóch niejednoczesnych pomiarów. Jeśli zrobimy namiar na jeden punkt obserwowany, wiemy jakim kursem płyniemy i ile przepłynęliśmy to możemy zrobić jeszcze raz namiar na ten sam punkt obserwowany i w ten sposób wyznaczyć pozycję.
Pozycja Zliczona (Nawigacja Zliczeniowa)
Mamy wcześniejszy punkt na mapie w którym byliśmy. Znamy kurs jakim idziemy i ile przepłynęliśmy. Dzięki czemu możemy obliczyć w przybliżeniu gdzie jesteśmy teraz.
Pozycja Prawdopodobna
Jeśli prowadziliśmy nawigację zliczeniową i udało się zaobserwować jeden punkt, to wyznaczamy z tego punktu półprostą i rzutujemy pod kątem prostym naszą pozycję zliczeniową na tą prostą. To będzie pozycja prawdopodobna.
Poprawki
Kurs wyznaczony na mapie to kurs drogi nad dnem. Sternika interesuje kurs kompasowy.
Poprawki:
- Dewiacja kompasu. Do każdego kompasu jest tabelka z mapowaniem kurs → dewiacja. Kurs kompasowy + dewiacja = kurs magnetyczny.
- Deklinacja magnetyczna. Zależy od miejsca na kuli ziemskiej i zmienia się z roku na rok. Deklinację odczytujemy z mapy (róży / ramki deklinacyjnej). Przykład: 2st.15’ W 2011 (10’E). Tzn. że w 2011 roku deklinacja wynosiła 2st.15’ i zmienia się o 10’E co roku. Deklinacja W (zachodnia) to poprawka ujemna, a E (wschodnia) to poprawka dodatnia. W tym przypadku więc w 2019 roku deklinacja wynosi -2st.15’ + 8 * 10’ = -55’ ~= -1st. Kurs magnetyczny + deklinacja = kurs rzeczywisty. Kurs rzeczywisty czyli kurs względem bieguna geograficznego. Skrót: CADET = compass add east true
- Poprawka na wiatr (na dryf). Trudno się ją oblicza i zależy od właściwości jachtu. Znak poprawki zależy od tego czy płyniemy prawym czy lewym halsem, tj. czy wiatr spycha nas w prawo (poprawka dodatnia) czy w lewo (poprawka ujemna). Kurs rzeczywisty + poprawka na wiatr = kurs drogi po wodzie.
- Poprawka na prąd, tj. poprawka na to, że woda przesuwa się względem dna. Na Bałtyku prądy nie występują, więc poprawka wynosi 0. Kurs drogi po wodzie + poprawka na prąd = kurs drogi nad dnem (COG).
Uwaga: poprawki zawsze obliczamy w powyższej kolejności.
Jak w praktyce liczyć kurs dla sternika
Uwaga: działa dla wód bezprądowych!
- Wyznaczamy jakiś kurs na mapie, albo ploterze, taki, którym chcemy żeglować. Niech to będzie dla przykładu kurs 130°.
- Dajemy komendę dla sternika: “Kurs 130°“.
- Trzeba odczekać chwilkę, aż sternik ustawi łódkę na kursie, ustabilizuje ją. Pytamy wtedy: “Masz na kompasie 130°?”
- Jak odpowie, że tak, to patrzymy na naszego GPS-a i parametr COG, czyli Kurs Drogi nad Dnem. Powiedzmy, że pokazuje nam 140°. Czyli mamy o 10° więcej niż chcieliśmy.
- Nie pozostaje nic innego, jak dać sternikowi komendę: “Zmień kurs o 10° w lewo”, albo “Nowy kurs 120°“.
Źródło: Set Sail - nawigacja